Jednoosobowe spółki komandytowo-akcyjne

W ostatnim czasie sporo mówi się o spółce komandytowo-akcyjnej w kontekście zmiany formy prowadzenia działalności gospodarczej z uwagi na skutki finansowe tzw. „Polskiego Ładu”. W szczególności dużym zainteresowaniem cieszą się jednoosobowe spółki komandytowo-akcyjne, czyli spółki, w których jest tylko jeden wspólnik łączący role komplementariusza i akcjonariusza. Rodzi się jednak pytanie, czy w świetle przepisów prawa polskiego, w szczególności Kodeksu spółek handlowych, powołanie i rejestracja takiej spółki jest prawnie dopuszczalna?

Dwa przeciwstawne poglądy

W doktrynie panują dwa przeciwstawne poglądy. Jeden z nich zakłada zakaz powoływania jednoosobowej SKA, drugi – wręcz przeciwnie dopuszcza taką możliwość.

Pierwszy pogląd odsyła do art.4par.1pkt3, który stanowi, iż „spółką jednoosobową jest spółka kapitałowa, w której wszystkie udziały albo akcje należą do jednego wspólnika albo akcjonariusza”. Definicję spółki kapitałowej zawiera z kolei art.4par.1pkt2, który wylicza, że spółką kapitałową jest spółka z o.o., prosta spółka akcyjna oraz spółka akcyjna. SKA nie jest zatem spółką kapitałową, lecz osobową, a co za tym idzie nie jest prawnie dopuszczalne utworzenie jednoosobowej SKA.

Natomiast drugi pogląd, opisany pokrótce powyżej, odwołuje się do definicji SKA, którą zawiera art.125ksh. Zgodnie z cytowanym przepisem, „spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem”. Zwolennicy tego poglądu wskazują, iż skoro powołanie jednoosobowej SKA nie jest prawnie zakazane – brak wyraźnego przepisu w tym zakresie, to znaczy, że jest ona prawnie dopuszczalna. Zwłaszcza, że definicja SKA, cytowana powyżej, wykładana literalnie, nie zawiera takiego zakazu.

Tylko spółka kapitałowa może być prowadzona jako jednoosobowa spółka

Analizując oba poglądy opowiadam się za pierwszym z nich z prostego powodu. Definicja spółki jednoosobowej, zawarta w przepisie bezwzględnie obowiązującym, statuuje tak naprawdę zakaz tworzenia i rejestracji jednoosobowych spółek osobowych, a zatem także SKA, którą KSH zalicza do spółek osobowym, a nie kapitałowych. Tylko spółka kapitałowa może być prowadzona jako jednoosobowa spółka w rozumieniu art.4par.1pkt3ksh. Jedynie w przypadku spółki partnerskiej ustawodawca przewidział możliwość istnienia spółki jednoosobowej, ograniczając ten stan do okresu jednego roku – „w przypadku gdy w spółce pozostaje jeden partner lub gdy tylko jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki, spółka ulega rozwiązaniu najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń” (art.98par.2ksh).

 

Jednoosobowe spółki komandytowo-akcyjne prawnie niedopuszczalne

TWORZENIE I REJESTRACJA JEDNOOSOBOWEJ SPÓŁKI KOMANDYTOWO-AKCYJNEJ JEST – W ŚWIETLE POWOŁANYCH POWYŻEJ PRZEPISÓW KODEKSU SPÓŁEK HANDLOWYCH – PRAWNIE NIEDOPUSZCZALNE.